ଗତ ୧୭ଜୁଲାଇ ଦିନର ଏକ ବର୍ବର ଘଟଣାକୁ ନେଇ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଚର୍ଚ୍ଚାହେଲା । ତା’ ପରଦିନ ଖବରକାଗଜମାନଙ୍କରେ ଏକ ସ୍ଥାନୀୟ ଖବରକ୍ରମରେ ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । ପୋଖରୀର ଗାଧୋଇଲା ବୋଲି ୧୫ବର୍ଷର ଜଣେ ଦଳିତ କିଶୋରକୁ ସବର୍ଣ୍ଣମାନେ ପିଟିପିଟି ହତ୍ୟା କରିଛନ୍ତିି । ଅନେକ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଘଟଣାର ନିନ୍ଦାକଲେ । ସରଜମିନ ତଦନ୍ତ ନକରି ଘଟଣାର ଉଲ୍ଲେଖ ଉଭୟ ସାମାଜିକ ଓ ମୁଖ୍ୟଧାରା ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ଦେଶର ଦଳିତ ସଙ୍ଗଠନମାନଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା । ଯେଉଁ କିଛି ଖବରକାଗଜ ସତ୍ୟର ପାଖାପାଖି ଲେଖିଲେ ତାହା ସେତିକି ପ୍ରଭାବ ପକାଇଲା ନାହିଁ । ବନ୍ଦ ଡାକରା ଦିଆଗଲା, ଏହାପରେ ୨୪ତାରିଖ ଦିନ ଭୀମ ଆର୍ମୀ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ସଙ୍ଗଠନ ଘଟଣା ଘଟିଥିବା ଜଳାଶୟରେ ସାମୂହିକ ସ୍ନାନ କଲେ । ଦଳିତ ସଙ୍ଗଠନମାନ ନିଜ ନିଜ ଶୈଳୀରେ ପ୍ରତିବାଦ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପରେ ଉଭୟ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଚର୍ଚ୍ଚାରୁ ପ୍ରାୟ ଓହରି ଗଲେ ।
ଘଟଣାର ପରଦିନ ଅନ୍ୟଏକ ଘଟଣା ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲାର ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡା ଥାନାରେ ଅଭିଯୋଗ ହେଲା ଯେ ଜଣେ ଦଳିତ ଝିଅ ନିଖୋଜ ହୋଇଯାଇଛି । ଅଭିଯୋଗ କରିଥିବା ବାପାଜଣକ ନିଜ ଝିଅକୁ ଫେରି ପାଇବାକୁ ବିନତି କରିଥିଲା । ପରେ ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡା ପୋଲିସ ଝିଅଟିକୁ ସୁଦୂର ନାଗପୁରରୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ପରିବାର ଜିମାରେ ଝିଅଟିକୁ ଦେଇଥିଲା । ଦ୍ୱିତୀୟ ଘଟଣାଟିର ଚର୍ଚ୍ଚା କି ପ୍ରତିବାଦ ନଥିଲା । କାରଣ ଏହି ଝିଅବିକ୍ରୀ ହେବା ଘଟଣା କୌଣସି ଦଳିତ ସଙ୍ଗଠନକୁ ବିଚଳିତ କରି ନଥିଲା ଅବା ସେମାନେ ସମୟ ଦେଇ ପାରିନଥିଲେ ।
ପ୍ରଥମ ଘଟଣା
ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ମୁରିବାହାଲ ବ୍ଲକ ବଡସାଇମରା ଗ୍ରା.ପର ଖଲିଆପାଲି ଗାଁର ଜଣେ ଦଳିତ କିଶୋର ଗୁଣନିଧି ବାଗ । ପ୍ରତିଦିନ ଭଳି ଗତ ଜୁନ୍ ୧୭ ଦିନ ଗାଁର ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଗାଁ ଖେଳପଡିଆରେ କି୍ରକେଟ ଖେଳୁଥିଲା । କୌଣସି ଘଟଣାକୁ ବଚସା ଓ ମାଡ଼ପିଟ ହେଲା । ଏହି ଘଟଣାରେ କୌଣସି ନୂତନତା ନଥିଲା । ଝଗଡ଼ା ପରେ ଖେଳାଳିମାନେ ନିକଟସ୍ଥ ଇଚ୍ଛାପଡା ଜନବସତିର ପୋଖରୀ(ସାଗର)କୁ ଗାଧୋଇ ଗଲେ । ଗୁଣନିଧି ମଧ୍ୟ ପୋଖରୀକୁ ଆସିଲା । ଖେଳପଡିଆର ଝଗଡା ଗାଧୁଆତୁଠରେ ମଧ୍ୟ ଚାଲିଲା । ଗୁଣନିଧି ସାଙ୍ଗରେ କାକାପୁଅ ଭାଇ ହୃଦାନନ୍ଦ ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ଝଗଡା ମାଡପିଟ ଓ ପରେ ଆକ୍ରମଣ ସ୍ତରକୁ ଚାଲିଗଲା । କ୍ରିକେଟ ବେଟ, ପଥର ଯାହା ପାଇଲେ ତିନିଜଣ ସବର୍ଣ୍ଣ ଯୁବକ ଗୁଣନିଧିକୁ ପିଟିଲେ । ଅତି ବର୍ବର ଭାବରେ ମାଡ଼ଖାଇଥିବା ହେତୁ କିଶୋରଜଣକ ନିଜ ପରିବାରରେ ଆକ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ବିଷୟରେ କହିଲା । ପୁଅ ନିକଟରୁ ସମସ୍ତ ଘଟଣା ଶୁଣି ବାପା ଅରୁଣ ବାଗ ମାଡ ମାରିଥିବା ପରିବାରର ଲୋକଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ଅଭିଯୋଗ କଲେ ।
ଅଭିଯୋଗ ଶୁଣିବା ପରେ ସଂପୃକ୍ତ ପରିବାରର ଲୋକ ଖାପ ପଞ୍ଚାୟତର ଆୟୋଜନ କରିଥିଲେ । ଖାପ ପଞ୍ଚାୟତ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିବା ଶୁଣି ଗୁଣନିଧି ପୋଲିସକୁ ୧୦୦ ନମ୍ବର ଡାଏଲ କରି ନିଜ ଉପରେ ଘଟିଥିବା ଘଟଣା କଥା କହିଥିଲା । ଏହାସହ ଗାଁରେ ସଭାକରି କୌଣସି ବି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରନ୍ତି, ତେଣୁ ତାକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲା ।
କୁହାଯାଏ ଖାପ ପଞ୍ଚାୟତରେ ଗୁଣନିଧିର ଦୋଷ ବାହାରିଲା । ଏହି ଘଟଣା ଅରୁଣ ବାଗ ଶୁଣିବା ପରେ ଅପମାନିତ ହୋଇଥିଲେ । ଗୁଣନିଧିକୁ ଗାଲିଗୁଲଜ କରିଥିବା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଏତେବେଳକୁ ସନ୍ଧ୍ୟା ସାତଟା ହୋଇ ସାରିଥିଲା । କି୍ରକେଟ ଖେଳରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଘଟଣା କ୍ରମେ ଗୁରୁତର ହୋଇ ଆସୁଥିଲା । ଦୁଇ ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଘଟଣାକୁ ସମସ୍ତେ ମିଶି ବିବାଦୀୟ କରି ସାରିଥିଲେ ।
ସନ୍ଧ୍ୟା ସାତଟା; ଗୁଣନିଧି ଘରୁ ବାହାରିଲା । ଫେରିବା ବିଳମ୍ବ ହେଲା । ଆଠଟା ବେଳକୁ ଘରଲୋକ ଏବଂ ପଡ଼ୋଶୀ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଶେଷରେ ଦେଖିଲେ ଗୁଣନିଧି ନିଜ ଘର ପଛପଟ ଅନତି ଦୂରରେ ଥିବା ଏକ ଗଛଡାଳରେ କରିଆକୁ ରଶି କରି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଛି । ଗୁଣନିଧି ମରିବାର ଦୁଇଘଣ୍ଟା ପରେ ପୋଲିସ ବି ପହଞ୍ଚିଲା ଏବଂ ଶବ ଜବତ କଲା ।
ଅରୁଣ ବାଗ ନିଜ ପୁଅକୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ କଲେ । ପୋଲିସ ଘଟଣାର ପରଦିନ ଅଭିଯୁକ୍ତ ତିନିଜଣଙ୍କୁ ଏତଲା ଆଧାରରେ ହତ୍ୟା ଅଭିଯୋଗରେ ଗିରଫ କରି କୋର୍ଟ ଚାଲାଣ କଲା ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ଘଟଣା
ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡା ବ୍ଲକ ଚୁଲିଫୁଙ୍କା ଗାଁର ଜଣେ ଦଳିତ ଯୁବତୀ ସରକାରଙ୍କ ଏକ ଯୋଜନାରେ ସିଲେଇ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲା । ଏହି ଯୋଜନାର ନୂଆ ନାମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଲ ଯୋଜନା । ଏହି ଯୋଜନାରେ ଯୁବକଯୁବତୀମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର କର୍ମନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ତାଲିମ ଦିଆଯାଏ । ମୁଖ୍ୟତଃ ଝିଅପିଲାମାନେ ସିଲାଇ ଶିକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ବ୍ଲକରେ ଶତାଧିକ ଯୁବକଯୁବତୀଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆ ଯାଇଥାଏ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ କାମ କରିଥାନ୍ତି । ମୁଖ୍ୟତଃ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାଇ କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କରେ କାମ କରିଥାନ୍ତି । ଏହା ଏକ ଦାଦନ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ହୋଇଯାଇଛି । ଲକ୍ଷାଧିକ ଯୁବକଯୁବତୀ ବାହାର ରାଜ୍ୟକୁ ଯାଇ ନିଜ ପରିବାର ପାଇଁ ଆର୍ଥôକ ସହଯୋଗୀ ହୋଇଥାନ୍ତି ।
ଯୁବତୀ ଜଣକ ନିଜର ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଦକ୍ଷିଣ ରାଜ୍ୟକୁ ଯାଏ । ଯାହାକୁ ତାର ବାପା ତାଲିମ ନେବାକୁ ଯାଇଥିଲା କହେ । ଯୁବତୀଜଣକ ଖରାମାସରେ ଘରକୁ ଆସିଥିଲା । ମଇ ୨, ୨୦୨୩ ଦିନ ଝିଅଟି ତ୍ରିପୁରା ଯିବାପାଇଁ ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡାରୁ ବସଯୋଗେ ଟିଟିଲାଗଡ଼ ଗଲା ।
ଝିଅଜଣକ ୫ ମଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତ୍ରିପୁରାକୁ ପହଞ୍ଚô ନଥିଲା । ତା ପରଦିନ ଅର୍ଥାତ ୬ ମଇ ଦିନ ଝିଅର ବାପା ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡା ଥାନାରେ ଝିଅ ନିଖୋଜ ହୋଇଥିବା ସୂଚନା ଦେଲେ । ୧୮ ଜୁନ, ୨୦୨୩ ଦିନ ବଙ୍ଗୋମୁଣ୍ଡା ପୋଲିସ ରାଜସ୍ଥାନ ନାଗପୁର ଜିଲ୍ଲା ତଡବାର ଗାଁରୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ପରିବାର ଲୋକଙ୍କୁ ଝିଅକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ । ସଂପୃକ୍ତ ଝିଅ ସହ ବିହାର ଅଞ୍ଚଳର ଜଣେ ଯୁବତୀ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିଲେ, ଯାହାକୁ ବିଭାଗ ବିହାରରେ ଥିବା ଦ୍ୱିତୀୟ ଝିଅର ଘରକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ପହଞ୍ଚାଇ ଦେଇଥିଲେ ।
ଘଟଣାଟି ଥିଲା ତ୍ରିପୁରା ଯିବାପାଇଁ ଟିଟିଲାଗଡ଼ ରେଳଷ୍ଟେସନରେ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିବା ଝିଅଟି, ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ଟିକିରାପଡା ଗାଁର କଲାକାହ୍ନୁ ରତେଇ ନାମକ ଜଣେ ଯୁବକକୁ ଭେଟିଲା । ଯୁବକଜଣକ ତାର ସିଲେଇ କାମରେ ଅଧିକ ଦରମା ଦିଆହେବ ଓ ତୁମଭଳି ବହୁତ ଝିଅ କାମ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ମୋବାଇଲରେ ଅନେକ ଫଟୋ ଓ ଭିଡ଼ିଓ ଦେଖେଇଲା ବୋଲି ଝିଅଟି କହେ । ଫଳରେ ସେ କଲାକାହ୍ନୁ ସହ ଗଲା । କାମଦେବା ବଦଳରେ କଲାକାହ୍ନୁ ଝିଅଟିକୁ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଥିବା ଘରେ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ନେଇ ବିକି୍ର କରିଦେଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ମଧ୍ୟ କଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ କଲାକାହ୍ନୁ ଜେଲରେ ଅଛି । ଏହାପୂର୍ବରୁ ତା ନାମରେ ପୋକ୍ସୋ କେଶରେ ମାମଲା ଥିବା କଥା ପୋଲିସ ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ । ଅର୍ଥାତ କଲାକାହ୍ନୁ ଜଣେ ଅପରାଧି ପ୍ରବୃତ୍ତିର ଯୁବକ ।
ଦଳିତ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଇତିହାସ
ଉପରୋକ୍ତ ମୃତ ଯୁବକ ଓ ବିକି୍ର ହୋଇଥିବା ଯୁବତୀ ଉଭୟେ ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର । ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିଥିବା ଦୁଇଟି ଘଟଣାରେ ଜଣକର ଜୀବନ ଯାଇଛି ଓ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ ବିକି୍ର କରାଯାଇଛି । ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ରାଜତନ୍ତ୍ର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥିତିରେ କୌଣସି ଜାତିଭେଦର ଶିକାର ନଥିଲେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଗାଁମାନଙ୍କରେ ଯେଉଁ ଦୈବୀ ପରମ୍ପରା ଅଛି, ସେଥିରେ ଗଣା ବା ଦଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମୁଖ୍ୟ ଯୋଗଦାନ ରହିଥାଏ । ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ନେଇ କହନ୍ତି; ‘ଗାଁକେ ଗଣା, ଖେତକେ ମୁଡା ଆର ଘରକେ ବୁଢ଼ା’ । ଅର୍ଥାତ ଘରପାଇଁ ବୁଢ଼ା ଲୋକ ଓ ଜମିପାଇଁ (ମୁଡା) ଜଳସେଚନ ପାଇଁ ଜଳାଶୟର ଯେମିତି ଆବଶ୍ୟକତା ରହେ, ଗାଁ ପାଇଁ ଗଣା ପରିବାରର ଆବଶ୍ୟକତା ରହେ । ଗଣା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବାଜା ଦେବୀପୂଜା ଠାରୁ ପ୍ରତିଟି ପରିବାର ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ମୁଖ୍ୟ କଥା ହେଲା ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବୟନ ଥିଲା ମୁଖ୍ୟ ବେଉସା । ଆର୍ଥିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାବେ ସମ୍ପନ୍ନ ଗୋଟିଏ ଜାତି କେଉଁ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଦଳିତ ହେଲେ, ଏହାର ବିଦାରକ ଇତିହାସ ଅଛି ।
ଗଣାବଜାର ଇତିହାସ ଓଡ଼ିଶାର ମୂଳ ସଭ୍ୟତାର ଇତିହାସ ସହ ସମାନ ବୟସର । ବୁଦ୍ଧଧମ୍ମ ନିଜର ବିବର୍ତ୍ତନ ସମୟରେ ଗଣାବଜାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଥିବା ଅଧ୍ୟୟନ କହେ । ଯେତେବେଳେ ଛୋଟଛୋଟ ସାମନ୍ତରାଜା ମାନଙ୍କ ଅଭୁ୍ୟଦୟ ହେଲା, ସେ ସମୟରୁ ଆର୍ଯ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ ହେଲା । ଏହାପରେ ସଂସ୍କୃତିର ମୂଳରେ ଥିବା ଗଣା ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ସମାଜରୁ ଅଲଗା କରାଗଲା । ବୟନ ଶିଳ୍ପକୁ ୧୯୭୦ ଦଶକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କ ହାତରୁ ଛଡ଼େଇ ଅଣାଯାଇ ସାରିଥିଲା । କୋରାପୁଟ ଇତିହାସରେ ୧୯୪୨ର କିଛି ଦସ୍ତାବେଜ କହେ ଗଣା ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଅପରାଧିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଭାବେ ସରକାରୀ ଘୋଷଣା କରା ଯାଇଥିଲା । ଏପରିକି ସ୍ୱାଧିନ ଭାରତରେ ଗଣାବଜାର ଟିମକିଡି ବା ସିଂଗବାଜାକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଥିଲା ।
ସମୟକ୍ରମରେ ଗୋଟିଏ ଜାତିକୁ ସଂସ୍କୃତିର କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଆଣି ଗାଁ ବାହାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଠେଲିଦେବା ଓ ଅଚ୍ଛବ କରିଦେବା ଧାରାକୁ ଦେଖିଲେ କେତେବଡ଼ ଚକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇନଥିବ, ତାହା ଠଉରାଇ ହୁଏ ।
ସ୍ୱାଧିନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଚୋରି ପାଇଁ ଗଣାବସ୍ତିକୁ ଯାଇ ଆକ୍ରମଣ କରିବା, ଏପରିକି ବସ୍ତି ଜାଳିଦେବା ଉଦାହରଣ ସାମାନ୍ୟ ଥିଲା । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଉଦାହରଣ କମ୍ ନୁହେଁ । ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲାର ଲାଠୋର ଦଳିତ ବସ୍ତିକୁ ଜାନୁୟାରୀ ୨୧, ୨୦୧୨ ଦିନ ଗାଁଲୋକ ମିଶି ନିଆଁ ଲଗେଇ ଦେଇଥିଲେ । ସମସ୍ତ ବସ୍ତିବାସିନ୍ଦା ବର୍ଷାଧିକ କାଳ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସପରିବାର ରହିଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣାରେ ଚାରୋଟି ଏତଲା ହୋଇଥିଲା ଦୁଇଟି ପୀଡ଼ିତ ଦଳିତଙ୍କ ତରଫରୁ ଏବଂ ଦୁଇଟି ଆକ୍ରାନ୍ତା ଓ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ । ଦମକଳକୁ ନିଜ କାମରେ ବାଧା ଦେଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ । ଘଟଣାର ଦଶବର୍ଷ ପରେ କେବଳ ଦମକଳ ଉପରେ ଟ୍ରାଏଲ ଚାଲୁଛି ।
ତଦ୍ରୁପ ଦଳିତ ପରିବାରର ମହିଳାଙ୍କ ଆତ୍ମସମ୍ମାନକୁ କୌଣସି ମୂଲ୍ୟ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । ୨୨ ମଇ, ୨୦୧୫ ଦିନ ସ୍ନେହଲତା ଛତି୍ରଆ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ସାରାଦେଶରେ ଏକ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡ ଥିଲା । ସ୍ନେହଲତା ଛତି୍ରଆ ଜଣେ ଛାତ୍ରୀ ଏବଂ ସେ ମଦମୁକ୍ତି ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥାଏ । ଏହି ଝିଅକୁ ଗଣଦୁଷ୍କର୍ମ ପରେ ହତ୍ୟା ହୋଇଥିବା ଅଭିଯୋଗକୁ ପ୍ରଶାସନ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଣଦେଖା କରି ଆସୁଅଛି । ୧୧ ଅଗଷ୍ଟ, ୨୦୨୧ ଦିନର ଘଟଣା ଥିଲା ବେଶ୍ ହୃଦୟ ବିଦାରକ । ବରଗଡ଼ କୁଦଲା ଗାଁର ଜଣେ ଦଳିତ ମହିଳାଙ୍କୁ ଗଣଦୁଷ୍କର୍ମ କରି ଗାଁଲୋକ ଘର ଜାଳି ଦେଇଥିଲେ । କାରଣ ମହିଳା ଜଣକର ଡ୍ରାଇଭର ପୁଅ ମାଲିକଙ୍କ ଝିଅସହ ଭାବ ରଖି ପରେ ଝିଅକୁ ଧରି ଫେରାର ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । କେବଳ ଉଚ୍ଚବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦଳିତ ଅତ୍ୟାଚାର ହେଉ ନାହିଁ । ନିଜେ ପ୍ରଶାସନ ମଧ୍ୟ କମ ନୁହେଁ । ବରଗଡ଼ ତୋରା ଗାଁର ଗୋବିନ୍ଦ କୁମ୍ଭାର, ମେକାନିକ କାମକରି ପରିବାର ପ୍ରତିପୋଷଣ କରିଥାଏ । ୨୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର, ୨୦୨୧ ଦିନ ରାତି ବରଗଡ଼ ପୋଲିସ ମାସେ ତଳର ଗୋଟିଏ ଚୋରି ଘଟଣାର ତଦନ୍ତ ପାଇଁ ଗୋବିନ୍ଦ କୁମ୍ଭାରନାମକ ଜଣେ ଯୁବକକୁ ଉଠେଇନେଲା । ତା ପରଦିନ ରାତି ଗୋବିନ୍ଦ କୁମ୍ଭାରର ମୃତଦେହକୁ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନାରେ ପରିବାର ଲୋକ ଠାବକଲେ । ଏହି ହାଜତ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣାଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଧର୍ମକୁ ଆଖିଠାର ଭଳି ହେଲା ।
ଏହି କିଛି ମୁଖ୍ୟ ଘଟଣା ବାଦ୍ ଗୋଟିଏ ଘଟଣା ଦଳିତ ପ୍ରକରଣ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦିଶା ଦେବ । ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲା ଖପ୍ରାଘ୍ଲେ ବ୍ଲକର ପାଖଝରଣ ଗାଁ । ଏହି ଗାଁର ଜଙ୍ଗଲ ଭୂଇଁ ଆବୋରି ଭାସ୍କର ମହାନନ୍ଦ ଓ ତାର ଭାଇ ରହନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ଓ ଗୋଟିଏ ବେସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାର ପରୋକ୍ଷ ପ୍ରରୋଚନାରେ ଅନେକ ମାମଲା ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ତରଫରୁ ଓ ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ ଅସୂୟା ଭାବଯୋଗୁଁ ଦାଖଲ ହୁଏ । କୁହାଯାଏ ଏକଦା ବୀତସ୍ପୃହ ବାପା ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ବେଳେ ପୋଲିସ ଦ୍ୱାରା ଉଦ୍ଧାର ହୁଏ । ସେ ବିକଳରେ କହେ ନା ତ ମତେ ବଞ୍ଚିବାକୁ ଦେଉଛନ୍ତି ନା ମରିବାକୁ! ଜଙ୍ଗଲରୁ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇ ତହସିଲଦାର ଦେଇଥିବା ତିନି ଡିସମିଲ ଜମିପଟ୍ଟା ସହ ଜମି ଉପରେ ସେ ଓ ତାର ଭାଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆବାସ ଘର ତିଆରି କରନ୍ତି । ତାର ଭାଇକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଡିସମିଲ ପଟ୍ଟାଜମି ମିଳିଥାଏ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ଘଟଣା ଏହା ଯେ ସେହି ଗାଁର ଗୋଟିଏ ସ୍ୱୟଂସହାୟକ ଦଳ ସଂପୃକ୍ତ ଜମିରେ ସାପ୍ତାହିକ ବଜାର ବସେଇବା ପାଇଁ ଆବେଦନ କରିନ୍ତି । କୋଭିଡ଼ ସମୟ ହେତୁରୁ ତାଙ୍କୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ । ଗାଁଲୋକ ନିଜ ଜିଦରେ ଅଟଳ ରହନ୍ତି ଯେ ସେଠାରେ ସାପ୍ତାହିକ ବଜାର ବସିବ । ଭାସ୍କର ପୁଣି ବିତାଡ଼ିତ ହୁଏ ।
ସୁତରାଂ ଦଳିତକୁ ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ କରିବା ପାଇଁ ସମାଜର ପ୍ରତିଟି କ୍ଷେତ୍ର ନିଜ ନିଜର ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ଏଠାରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଏତାଦୃଶ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଦଳିତ ବେଳକୁ ଏତେ ଆଲୋଚନା କାହିଁକି?
ନିଶ୍ଚିତ ଦୈବୀଦୁର୍ବିପାକକୁ ଛାଡ଼ିଦେଲେ ଯେତେ ବି ମନୁଷ୍ୟକୃତ ଦଳନ ଅଛି, ସେସବୁ ଦଳିତ ବେଳକୁ କେବଳ ଦଳିତ ବୋଲି ହିଁ ଅତ୍ୟାଚାର ସ୍ତରର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କରା ହୋଇଥାଏ । ସାମନ୍ତବାଦର ଆଗମନ ଜାତିପ୍ରଥାକୁ ଉଗ୍ର କରି ସାମନ୍ତବାଦକୁ ଜୀବିତ ରଖିଥିଲା । ବହୁଆୟାମି କ୍ରମ ଆକ୍ରମଣ ଗୋଟିଏ ବର୍ଗଙ୍କୁ ନିଃସ୍ୱ କରିଦେଲା । ଯେପରି ଜୀବିକାର ଅପହରଣ, ସାଧାରଣ ସ୍ଥଳକୁ ବାରଣ, ବିଭିନ୍ନ ଆଳରେ ନିକୃଷ୍ଟ କାମରେ ତାଙ୍କୁ ନିୟୋଜନ ଆଦି ତାଙ୍କୁ ଅଲିଖିତ କ୍ରୀତଦାସ କରି ରଖିଲା । କୌଣସି ଗାଁରେ ଦଳିତ ବସତି ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ରଖେ ନାହିଁ । ଫଳତଃ ବହୁମତ ଦଳିତଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଯାଇ ନଥାଏ । ତେଣୁ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ କୌଣସି ଦଳିତ ଉପରେ ଆକ୍ଷେପ ଆରୋପ କଲେ ପ୍ରତିବାଦର ସ୍ୱର ଉଠେ ନାହିଁ । ଶତାଧିକ ବର୍ଷର ଉତ୍ପୀଡ଼ନ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଜୀବିକା କ୍ଷେତ୍ରରୁ ତାଙ୍କୁ ଅଲଗା କରି ରଖିଅଛି । ଅନ୍ୟ ଜାତି ଉପରେ ହେଉଥିବା ଆକ୍ରମଣରେ ସେମାନେ ଗାଁରେ ନହେଲେ ମଧ୍ୟ ଦୂର ପରିଜନଙ୍କ ନିକଟରେ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ପାଇ ପାରିବେ କିନ୍ତୁ ଦଳିତଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ସୁରକ୍ଷା ନାହିଁ କହିଲେ ଚଳେ । ମନେ କରାଯାଉ ଭାସ୍କର ମହାନନ୍ଦ ରହୁଥିବା ଜାଗାରେ ବଜାର ବସିଲା ଏବଂ ତାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆବାସ ଘର ସ୍ୱୟଂସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ହେଲା । ଭାସ୍କର ଗାଁରେ ରହି ପାରିବ ନାହିଁ ।
ସେ ଯଦି ଅନ୍ୟ ଗାଁକୁ ଯିବ ତାହେଲେ ସେ ସେହିମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯିବ ଯେଉଁମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ଉତ୍ପୀଡ଼ନର ଶିକାର ଅଛନ୍ତି । ସେମାନେ କେଉଁ ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା ଦେବେ? ଅପରନ୍ତୁ ଗାଁ ଲୋକଙ୍କ କୌଣସି ପରିଜନ କି ଜାତିର ଲୋକ ନୂଆ ଥାନରେ ନଥିବେ କିଏ କହିବ?
ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବିଧାନର ସମସ୍ତ ସୁରକ୍ଷା ଅବସର ଠିକ ଭାବେ କାମ କରିପାରେ ନାହିଁ । ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷାର ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଉଦାହରଣ ଦେଶାନ୍ତର । ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ସ୍ୱଳ୍ପବୃଷ୍ଟି ହୁଏ । ବଡମକାରର ସମୟ । ଏହି ସମୟରେ ଦେଖାଯାଏ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ଦଳିତ ପରିବାର ଦେଶାନ୍ତରୀ ହୁଅନ୍ତି । ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଉତ୍ତର କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଟାଟାନଗରକୁ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଭିଲାଇକୁ । ଏହି ଦୁଇ ସହରରେ ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୁଏ । ଜାତିଆଣ ଭାବର ଶିକାର ହେବେ ବୋଲି ରାଉରକେଲା ସହରକୁ କମ ଲୋକ କର୍ମସଂସ୍ଥାନ ପାଇଁ ଯାଆନ୍ତି । ଦଳିତଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ଜାତି ନଯିବାର କାରଣ ହେଲା । ପୂର୍ବରୁ ସାମନ୍ତମାନେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଦଳିତ ଓ ଭଣ୍ଡାରୀ ଜାତି ରହୁଥିବା ପଡାକୁ ନିଆ ଲଗାଇ ଦେଉଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ ଗାଁଲୋକଙ୍କ ଭରସାରେ ହିଁ ସେମାନେ ଦୁଇମୁଠା ଖାଇବେ । ବଡମକାର ପରେ ବଡବଡ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭାଙ୍ଗିଗଲା ତ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଦୂରରେ ରହୁଥିବା ଦଳିତମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା କଣ ହୋଇ ନଥିବ? ତେଣୁ ସେମାନେ ଦେଶାନ୍ତରୀକୁ ଦୀର୍ଘ ଉତ୍ପୀଡ଼ନର ସମାଧାନ ଭାବରେ ନେଲେ । ଯାହା ପ୍ରକୃତରେ ସମୟୋପଯୋଗୀ ସମାଧାନ ହିଁ ଥିଲା । ନହେଲେ ତାଙ୍କ ପ୍ରତି ଆଜି ବି ହେଉଥିବାର ଉତ୍ପୀଡ଼ନ କେଉଁ ସ୍ତରର ଥାଆନ୍ତା । ଏହା ହିଁ ମଣିଷ ବେପାରର ଆଦ୍ୟକଥା; ଆଗକୁ ଯାଇ ଏହି ପଳାୟନ ଅନ୍ୟ ଜାତି ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସଂକ୍ରମିତ ହୋଇ ହଜାର କୋଟିର ଦାଦନ ବ୍ୟବସାୟ ହୋଇଛି । ଯିଏ ଦାଦନ ବିଲୋପର କାମ କରିବ ସେ ପ୍ରଥମେ ହଜାର କୋଟିର ଗୋଟିଏ ପୁଞ୍ଜିକୁ ସିଧା ସିଧା ସାମ୍ନା କରିବ । ଏହି ବ୍ୟବସାୟ ହିଁ ଚୁଲିଫୁଙ୍କାର ଝିଅକୁ ନାଗପୁରରେ ବିକ୍ରୀ କରିବାର ବାଟ ଖୋଲା ରଖିଅଛି ।
ସମ୍ବିଧାନ ନିଜର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ବଜାୟ ରଖିବାପାଇଁ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଓ ସାମୂହିକ ଅପରାଧ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି । ସମାନତାର ଅଧିକାର କିନ୍ତୁ ତାହାର କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ ହେଉ ନାହିଁ ।
ଗୋଟିଏ ଉଦାହରଣ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଘଟିଥିବା ଲାଠୋର ଦଳିତବସ୍ତି ପୋଡ଼ି ଘଟଣାକୁ ଗୋଟିଏ ଦଶନ୍ଧି ବିତିଲାଣି । କୋର୍ଟ ଟ୍ରାଏଲ ଏବେ ଚାଲୁଛି । ତାହା ବି ମୁଖ୍ୟପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ନୁହେଁ, ଦମକଳ ଅଟକା ଯାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ଉପରେ । ଅନ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ କେବେ ଆସିବ? ଦ୍ୱିତୀୟ ଉଦାହରଣ ହେଲା ସ୍ନେହଲତା ଛତି୍ରଆର ଘଟଣା । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନିଜେ ଏହାକୁ ସିବିଆଇ ତଦନ୍ତ ପାଇଁ କହିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆଠବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ସିବିଆଇ ତାର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଆରମ୍ଭ କରିନାହିଁ । ଆଇନ ତିଆରି କରିବାରେ କୌଣସି ବାଧା ନାହିଁ । ତୁରନ୍ତ ତିଆରି ହୋଇ ଯାଇପାରୁଛି । ସାଇବର ଆଇନକୁ ଯେତିକି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି ପୂର୍ବ ଆଇନମାନଙ୍କ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିନାହିଁ । ଦେଶରେ କୋଟି ସଂଖ୍ୟାରେ କେଶ୍ ଅଦାଲତମାନଙ୍କରେ ପଡି ରହିଛି । ସେହି ପଂକ୍ତିରେ ଦଳିତ ଆଦିବାସୀ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ଏଟ୍ରୋସିଟି । ଏଥିପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୋର୍ଟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ । ଫଳତଃ ଅନ୍ୟ ଆଇନଙ୍କ ପଂକ୍ତିରେ ଏଟ୍ରୋସିଟି ମଧ୍ୟ ରହେ । ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୋର୍ଟର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଲେ ଅଭିଯୋଗମାନଙ୍କ ଶୁଣାଣୀ ମଧ୍ୟ ଶୀଘ୍ର ହୋଇପାରନ୍ତା । ଯାହା କେବଳ ଦାବୀ ଓ ଆଲୋଚନାରେ ରହି ଯାଇଅଛି ।
ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ସହରର ବିହାରୀଲାଲ ତନ୍ତି ଜଣେ ପ୍ରଖାତ ସ୍ୱାଧିନତା ସଂଗ୍ରାମୀ । ସ୍ୱାଧିନତା ସଂଗ୍ରାମରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କ ଘରେ ରହିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ନିବାରଣ ଉପରେ ବହୁ ଆନ୍ଦୋଳନ ହୋଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ ଏହା ଗାନ୍ଧୀନୀତି ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଥିଲା । ଦଳିତ ନିର୍ଯାତନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଝାରସୁଗୁଡ଼ା ଅଞ୍ଚଳ ଅନ୍ୟ ଜିଲ୍ଲା ଅପେକ୍ଷା କମ । ଏହାପରେ ରାଜନୀତିକ ନେତୃତ୍ୱ ନେବାପାଇଁ କେହି ସେମିତି ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରି ପାରିନାହାନ୍ତି । ଦଳିତ ଏହାପରେ ଅସଂଗଠିତ ହୋଇ ସହିଛି ନହେଲେ ନିଷ୍ଫଳ ପ୍ରତିବାଦ କରିଛି । ଆମ୍ବେଦକରବାଦର ପ୍ରସାର ପରେ ଅବଶ୍ୟ କ୍ଷୀପ୍ର ସୁଧାର ଆସିଥିବା ଦେଖାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଅସଙ୍ଗଠିତ ବହୁ ସଂଗଠନର ଉପସ୍ଥିତି ସତ୍ତ୍ୱେ କାହାକୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଉଛି ତ କାହାକୁ ବିକ୍ରି କରିଦିଆ ଯାଉଛି ।
ଆମ୍ବେଦକରବାଦକୁ ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ୱାଧିନତା ପରେ ସାମାଜିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ କିଛି ସୁଧାର ଦେଖାଯାଏ । ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର ଫଳରେ ଚାକିରି କରନ୍ତି, ରାଜନୀତି ବି କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ବାହାରେ ସେମାନେ ମୁଖ୍ୟଧାରାରେ ସାମିଲ ହେବାର ପ୍ରତିଯୋଗିତା କରନ୍ତି । ରାଜନୀତିକ ପଦପଦବୀରେ ରହି ମଧ୍ୟ ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧରୁ ଦୂରେଇ ରହନ୍ତି । ଅବଶ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ସମୟ ନାହିଁ, ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱବୋଧର ମାନସିକତାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଅଛି । ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ନଥିବା ହେତୁ ରାଜନୀତିକ ପ୍ରଭାବ ନରହିଲେ ବି ସାମ୍ବିଧାନିକ ଅଧିକାରର ସଂଘର୍ଷ ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏକାଧିକ ସଙ୍ଗଠନର ସ୍ୱର ଏକ ହେଇ ପାରୁନାହିଁ । ଦେଖାଯାଇଛି ସମସ୍ତ ରାଜନୀତିରୁ ବାହାରେ ଯେଉଁ ହାତଗଣତି ସଙ୍ଗଠନ କାମ କରୁଛନ୍ତି ସେମାନେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସାମ୍ବିଧାନିକ ନ୍ୟାୟ ଦେବାରେ ବେଶ୍ ସଫଳ ହେଉଛନ୍ତି । ନୂଆପଡା ଜିଲ୍ଲାର ଦଳିତ ଅଧିକାର ମଂଚ ଦଳିତ ସମସ୍ୟାର ସଠିକ ମୂଲ୍ୟାୟନ କରି ଅନେକ ଆନ୍ଦୋଳନ କରି ସଫଳ ହୋଇଛି ।
ସାହିତ୍ୟ ଓ ସାମ୍ବାଦିକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘୋର ଅଭାବ ରହୁଛି । ନିସାନ (ଏବେ ପ୍ରକାଶନ ବିନା କାରଣରେ ବନ୍ଦ ଅଛି), ଡେରନା, ଇଣ୍ଡିଜିନସ ଭଏସ ଆଦି ସହ କିଛି ପତ୍ରିକା ସାମୟିକ ବାହାରେ । ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ସମସ୍ୟା ଅପେକ୍ଷା ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ସଂଘର୍ଷ ପାଇଁ ଦଳିତ ଆଦିବାସୀ ସମାଜକୁ ଜାଗୃତ କରୁଥିବା ଭଳି ପ୍ରତୀତ ହୁଏ । ସାଧାରଣ ପାଠକ ନିଜ ପରିଧି ବ୍ୟତୀତ ବହୁରାଷ୍ଟ୍ର, ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଦି ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ଦିଏ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରକାଶନ ଏତେ ସୁଲଭ ହୋଇନାହିଁ ଯେ ଜଣେ ଦଳିତ ନିଜ ପରିଧିର ସମସ୍ୟା ଉପରେ କୌଣସି ଚର୍ଚ୍ଚା କରିବ । କାରଣ ମୂଳ ସମସ୍ୟାମାନଙ୍କୁ ଜଣେ ସାଧାରଣ ଦଳିତ ତା ନିକଟରେ ହିଁ ରହିଥିବା ଦେଖେ । ରାଷ୍ଟ୍ର ଆଦି ବଡ଼ବଡ଼ କଥା ତା’ପାଇଁ ଆଜି ବି ଅପହଂଚ,କାରଣ ସେ ହଜାରବର୍ଷ ହେଲା ସମସ୍ୟା ସହ ବଞ୍ଚି ଆସୁଅଛି ।
ଅଖିଳ ନାୟକଙ୍କ ଭେଦ ଯାହା ପୃଥିବୀର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦଶଟି ଉପନ୍ୟାସ ମଧ୍ୟରେ ଆସେ, ଏହାପରେ ଡ. ବାସୁଦେବ ସୁନାନୀଙ୍କ ପରେ ଦଳିତ ସାହିତ୍ୟର ବଳିଷ୍ଠ ସ୍ୱରର ଅଭାବ ରହିଛି । ଅନେକ ଲେଖୁଛନ୍ତି ଯାହାର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଭବିଷ୍ୟତ କରିବ ।
ଏସବୁ ସତ୍ତ୍ୱେ ଖଲିଆପାଲି ଗୁଣନିଧି ଘଟଣା ଏବଂ ଚୁଲିଫୁଙ୍କା ଦଳିତ ଝିଅବିକ୍ରୀ ଘଟଣା କମି ନାହିଁ । ଦଳିତ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦୀର୍ଘ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଜମି ରହିଥିବା ଗୋଟିଏ ସାମାଜିକ ବିକୃତି ବିପକ୍ଷରେ ଆନ୍ଦୋଳନ ଅଟେ । ଏଆଇ ଯୁଗରେ ଧର୍ମ ଓ ଜାତି ନାମରେ ହେଉଥିବା ହିଂସା ପ୍ରାୟୋଜିତ ପ୍ରାୟ ଅନେକ ସାମାଜିକ ବିକୃତି ଯୋଗୁଁ । ତେଣୁ ଅଧିକାର ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷର ରାସ୍ତା ଦୀର୍ଘ ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ବିବେକପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ରଖିଥାଏ ।
ନୂଆପଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା ବୋଡେନ ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବୁଢାପଡ଼ା ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟର ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀର ଛାତ୍ର କେଶବ ଜଗତ ନିକଟସ୍ଥ ବୁଢାପଡ଼ା ନାଲା (ଜୋର)ରେ ମରିଯିବା ଘଟଣା ବେଶ ପୀଡ଼ାଦାୟକ ଥିଲା । ଦଳିତ ଅଧିକାର ମଞ୍ଚ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ କମଳଚରଣ ତାଣ୍ଡିଙ୍କ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରତିବାଦ ପରେ ଘଟଣାଟି ସମ୍ମୁଖକୁ ଆସିଲା ।
ଗତ ୨୧ଅଗଷ୍ଟ(୨୦୨୩)ଦିନ କେଶବ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ନିଜ ସହପାଠୀଙ୍କ ସହ ଖେଳୁଥିବାବେଳେ କୁକୁର ମଳ ମାଡ଼ିଦେଲା । ଦଳିତ ଛାତ୍ର ସହ କୁକୁର ମଳ ଏକ ଅପବିତ୍ର ସଂଯୋଗ ହୋଇଗଲା । ଉଚ୍ଚଜାତିର ଶିକ୍ଷକ ସମସ୍ତେ କେଶବକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିସର ବାହାରକୁ ତଡ଼ିଦେଲେ । ନିକଟସ୍ଥ ଜୋରକୁ ଯାଇ ଗାଧୋଇ ସାରିଲା ପରେ ବିଦ୍ୟାଳୟକୁ ପଶିବୁ ବୋଲି କହିଲେ ।
ବର୍ଷା ଯୋଗୁଁ ଜୋରପାଣି ବେଗ କ୍ଷୀପ୍ର ଥାଏ । କେଶବ ପାଣିରେ ଭାସିଯାଇ ମରିଗଲା । ଶିକ୍ଷକ କେଶବକୁ ମୃତ୍ୟୁଦଣ୍ଡ ଦେଇ ନଥିଲେ ସତ, କିନ୍ତୁ ଦଳିତ କେଶବକୁ ସ୍ପର୍ଶଯୋଗ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ପବିତ୍ରିକରଣ ପାଇଁ କହିଥିଲେ, ଯାହା କେଶବର ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହେଲା । ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷକ କେଶବ ଭାସିଯାଉଥିବା ଦେଖୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କିଛି କରିନଥିଲେ ।
ଏହି ଦିନ ରାତିରେ ବୋଡେନ ଥାନାରେ ମୃତକର ବାପା ଅଭିଯୋଗ କଲେ । ଜାତିଆଣ ଭେଦଭାବ ନିରୋଧ ଆଇନ, ୩୦୪ (କ), ୫୦୬ ଧାରାରେ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ବିପକ୍ଷରେ ମାମଲା ରୁଜ୍ଜୁ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ବିଭାଗ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ନିଲମ୍ବିତ କରିଛନ୍ତି ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଖଲିଆପାଲି ଓ ଚୁଲିଫୁଙ୍କା କିମ୍ବା ବୁଢ଼ାପଡ଼ା ଘଟଣା ଘଟିବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଚେତନା ସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସିନାହିଁ । ଫଳତଃ ଶାସନ ପାଇଁ ଏହାର ନିରାକରଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପଡେ । ଯେଉଁଠି ଧର୍ମ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଉଛି ସେ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉପରୋକ୍ତ ଘଟଣାମାନ ସ୍ପର୍ଶକାତର ହୋଇଯାଏ ।
Comments
0 comments
